Het epische vervolg van Ridley Scott, met in de hoofdrollen Paul Mescal en Denzel Washington, wordt breed bekritiseerd vanwege de historische onnauwkeurigheden. De BBC vraagt ​​deskundigen op het gebied van de Romeinse geschiedenis om feit en fictie te scheiden.

Je zou voor de grap kunnen zeggen dat Alexander Mariotti voor zijn werk aan Gladiator II een van de moeilijkste banen in de bioscoop had. Hij was de historische scriptconsulent van de film, wat betekende dat hij regisseur Sir Ridley Scott adviseerde wanneer het script van de plaat afdwaalde.

Dit artikel bevat spoilers voor Gladiator II.

Scott heeft duidelijk gemaakt dat het hem niet kan schelen of zijn films historisch onjuist zijn, zelfs als ze gebaseerd zijn op echte mensen en gebeurtenissen. In 2023, nadat tv-historicus Dan Snow op verschillende onnauwkeurigheden in Scotts film had gewezen NapoleonScott zei dat Snow dat zou moeten doen “een leven krijgenMaar Mariotti, die ook als historicus werkt en een vooraanstaand spreker is op het gebied van gladiatoren, gevechten en wapens, wist waar hij zich aan schuldig maakte. Vanaf het allereerste begin zei ik tegen hen: ‘Kijk, ik weet dat we niet hier om een ​​documentaire te maken.’ Ik weet altijd dat we er zijn om films te maken en te entertainen”, vertelt Mariotti aan de BBC.

Dit weerhoudt de experts er echter niet van om op onnauwkeurigheden te wijzen. Toen in juli de eerste trailer voor Gladiator II werd uitgebracht, historici sprong om uit te leggen waarom de architectuur verkeerd was, die de Romeinen niet hadden kranten om te lezen, en dat ze elkaar niet in cafés ontmoetten.

De plot van Gladiator II draait om Lucius (Paul Mescal) – de zoon van Lucilla (Connie Nielsen) en Maximus (Russell Crowe) – die als kind gedwongen werd Rome te verlaten. Twintig jaar na de dood van de vader van Lucius vallen Romeinse soldaten zijn geboortestad in Numidië binnen, vermoorden zijn vrouw en nemen hem vervolgens als slaaf mee. Nadat hij is gekocht door Macrinus (Denzel Washington), wordt Lucius in een gladiator veranderd. Maar terwijl Lucius vecht om te overleven en het opneemt tegen dieren, schepen en andere gladiatoren in het Colosseum, smeedt Macrinus plannen om de jonge keizers Caracalla (Fred Hechinger) en Geta (Joseph Quinn) omver te werpen, zodat hij de heerser van Rome kan worden.

Mariotti wijst erop dat als de film strikt accuraat zou zijn, het woord Colosseum niet eens zou worden uitgesproken. De oorspronkelijke naam was de Flavisch amfitheaternaar de dynastie die regeerde toen het gebouw werd gebouwd. Pas eeuwen later, rond het jaar 1000 na Christus, werd het Colosseum genoemd. De belangrijkste reden waarom Mariotti zich niet al te veel zorgen maakt over deze fouten is de enorme impact die een film als Gladiator II heeft op kijkers en toerisme. “Er bestaat in de academische wereld veel snobisme tegenover film”, zegt Mariotti. “Ik ben er echt verbijsterd door, want Gladiator heeft de afgelopen twintig jaar een enorme impact gehad. Vóór de film kon je gratis het Colosseum betreden. Het jaar daarop kwamen de mensen massaal.”

Hoewel Gladiator II talloze historische onnauwkeurigheden bevat, is tenminste een deel ervan op waarheid gebaseerd. Kort nadat hij gevangen is genomen, moet Lucius een troep bavianen zien te overleven. Wanneer hij dan in het Colosseum aankomt, worden hij en zijn mede-gladiatoren geconfronteerd met een aanvallende neushoorn. Maar hoewel men gelooft dat bavianen en neushoorns naar het Colosseum werden gebracht en aan de Romeinen werden getoond, zouden ze het niet tegen gladiatoren hebben opgenomen. In plaats daarvan zouden gladiatoren tegen leeuwen, panters en olifanten moeten vechten. Er wordt aangenomen dat het een neushoorn was cadeau bij de opening van het Colosseum in 80 na Christus, waar het vocht tegen een stier, beer, buffel, leeuw en bizon. “Ze brachten vreemde dieren uit het hele rijk binnen om te vechten”, zegt Paul Belonick, een professor aan de UC Law SF, die ook Restraint, Conflict, and the Fall of the Roman Republic schreef. Er zijn echter geen gegevens dat de neushoorn door een Romeinse soldaat werd bereden en als een jockey werd bereden.

Toen keizer Titus 100 dagen lang spelen hield in het Colosseum ter gelegenheid van de opening ervan, schat Belonick dat er in slechts een paar dagen ongeveer 10.000 dieren werden gedood. “Ze werden ook op allerlei creatieve manieren gedood. Mensen gooiden speren naar ze, pakten ze met netten. Boogschutters waren erg populair. Het was alsof je naar een scherpschutter keek. Er liepen kleine herten rond. Een boogschutter stond in een specifieke plek, haal ze dan neer en de mensen juichen.” Soms raakten de aanwezigen boos over de dood van bepaalde dieren. De Romeinse historicus Dio schreef dat de menigte erg verdrietig werd toen een groep olifanten werd gedood. Hij opgemerkt dat de wezens “medelijden kregen door de mensen toen ze, nadat ze gewond waren geraakt en ophielden met vechten, rondliepen met hun slurf omhoog naar de hemel”.

De grootste actiescène in Gladiator II is ongetwijfeld ook de meest flagrante afwijking van de geschiedenis. Wanneer Lucius en verschillende andere gladiatoren worden gedwongen deel te nemen aan een schijnzeeslag, geniet Scott er schijnbaar van om het decor zo overdreven mogelijk te maken.

Als een keizer zijn voorganger wilde overtreffen, zou hij in werkelijkheid een schijnzeeslag houden, destijds bekend als naumachia. Bij deze gebeurtenissen werd er water in de amfitheaters gepompt, werden schepen binnengebracht en vervolgens reconstrueerden de jagers historische gebeurtenissen. “Meestal reconstrueerden ze zeeslagen van de Grieken tegen de Perzen”, zegt David Potter, de Francis W Kelsey collegiale hoogleraar Griekse en Romeinse geschiedenis aan de Universiteit van Michigan. “De bemanningen van de schepen zouden mensen zijn die ter dood zijn veroordeeld.”

Terwijl Gladiator II het lijkt alsof de schepen op volle snelheid varen en het water diep genoeg is om haaien in te hebben, waren de Romeinse amfitheaters alleen gevuld met een klein hoeveelheid vloeistof. De schepen haalden nooit genoeg snelheid op neerstorten ook niet in elkaar, omdat ze een platte bodem hadden zodat ze gemakkelijk konden bewegen. Bovendien wordt aangenomen dat de laatste naumachia plaatsvond in het Colosseum in 89 na Christus, meer dan 100 jaar vóór de gebeurtenissen in de film. Het gebrek aan water betekent ook dat er in het Colosseum nooit haaien rondzwommen, wachtend tot mensen erin zouden vallen. Hoewel sommige historici geloven dat krokodillen deel uitmaakten van de jacht op dieren, weten ze niet zeker of ze bij de nautische gevechten betrokken waren.

Hoewel er genoeg verslagen zijn van nep-zeeslagen waarvan historici kunnen geloven dat ze in Rome plaatsvonden, zijn er nog steeds nogal wat onduidelijkheden over hoe en waar ze plaatsvonden. Belonick suggereert dat ze hoogstwaarschijnlijk plaatsvonden in het Circus Maximus, dat veel lager ligt dan het Colosseum en dichter bij de rivier de Tiber. ‘Het zou gemakkelijker zijn geweest om onder water te komen. En als je naar de vorm ervan kijkt, is het een kom. Het Colosseum heeft allemaal ondergrondse tunnels. Ik weet niet hoe ze het hebben aangesloten. Sommige mensen denken gewoon dat ze overstroomde het middengedeelte, in plaats van het hele ding.”

Mariotti suggereert dat, omdat het Colosseum op de plaats van een kunstmatig meer werd gebouwd, overstromingen mogelijk waren. “Ze hebben een ongelooflijk afvoersysteem van de rivier gebouwd om het water naar boven te brengen en vervolgens af te voeren.”

De afbeeldingen van gladiatorengevechten in het vervolg zijn ook grotendeels onjuist. Potter ontvouwt zich in de middag na de executies en benadrukt dat ze niet zo wreed waren als de Gladiator-films en andere Romeinse heldendichten je willen doen geloven. Om te beginnen waren het niet allemaal slaven of krijgsgevangenen. “Veertig procent van de gladiatoren waren waarschijnlijk vrije mensen die gladiatoren werden om geld te verdienen”, zegt Potter. In plaats van dat het een gevecht op leven en dood is, vergelijkt Belonick deze wedstrijden met het kijken naar WWE of UFC. “Meestal is het eerst bloed of een moment van overgave. Er werd ooit berekend dat negen van de tien keer niemand sterft.” Er was zelfs een scheidsrechter die tussenbeide kwam om mensen uit elkaar te halen.

Dat weerhield burgers er niet van om op de gladiatoren te wedden, waarbij Potter eraan toevoegde dat de Romeinen op alles zouden gokken. Als iemand gewond raakte, kwamen prestigieuze artsen naar buiten om hem te behandelen. Galende beroemdste dokter uit de antieke wereld, begon zelfs als dokter voor gladiatoren. Uiteindelijk was het doel van de gladiatorenwedstrijden om verschillende gevechtsstijlen tegen elkaar te zien strijden. “Er zou een man zijn met een net en een triton tegen iemand met een schild en een zwaard”, zegt Potter. “Iemand die licht gepantserd is tegen iemand met zwaar pantser”.

Net als bij de Colosseum-spellen waren verschillende personages die betrokken waren bij Gladiator II gebaseerd op echte mensen, maar wat er in de film met hen gebeurt, is fictie. In 211 na Christus werden Caracalla en Geta de gezamenlijke gemeenschap heersers van Rome. Caracella is dan geloofde om Geta te hebben laten vermoorden. Geta is gelijk gedachte in de armen van hun moeder te zijn gestorven. Caracalla werd een enorm impopulaire keizer, waarbij Potter hem omschreef als een “wrede en vervelende man”. Caracalla verliet de stad in 216 na Christus om oorlog te voeren tegen het Parthische rijk vermoord door een van zijn eigen soldaten in 217 na Christus.

Macrinus naar men zegt rekruteerde de soldaat om de moord te plegen. Hij werd keizer van Rome op 11 april 217, drie dagen na de dood van Caracalla. “Hij is de eerste persoon die keizer wordt en nooit lid is geweest van de Romeinse Senaat”, zegt Potter. Macrinus zelf werd iets meer dan een jaar later, in juni 218, geëxecuteerd nadat Caracella’s tante een opstand had gelanceerd om haar kleinzoon Elagabalus als nieuwe keizer te laten installeren, ook al was hij pas veertien. zou kunnen hebben”, zegt Potter, en gedurende de volgende honderd jaar deed iedereen die regeerde slechts een korte tijd.

Omdat er al werk is begonnen In het script voor Gladiator III kunnen kijkers opnieuw van Scott verwachten dat hij deze waargebeurde verhalen als inspiratie gebruikt voordat hij historische nauwkeurigheid schuwt ten dienste van entertainment. Mariotti ziet daar geen probleem in, omdat het volgens hem simpelweg weerspiegelt wat kunstenaars door de geschiedenis heen hebben gedaan. ‘Wat Ridley doet is niet anders dan Shakespeare of Michelangelo. Zelfs het schilderij Pollice verso van Jean-Léon Gérôme, die Ridley inspireerde tot het maken van de eerste film – historisch gezien klopt het allemaal niet. Maar het gaat erom de geschiedenis te gebruiken om een ​​verhaal te vertellen en ons een lesje te leren. Daarom voelen wij ons tot hen aangetrokken. Het zijn eigenlijk verhalen over ons.”

Meer nog, Mariotti gelooft dat films als Gladiator II kijkers verbinden met hun voorouders. Vooral de scènes in het Colosseum, omdat de Romeinen die evenementen bijwoonden om dezelfde redenen waarom mensen naar films kijken. “Dat was hun bioscoop. Daar ontsnapten ze aan het leven. Waar ze een paar uur lang veranderden in een moedige jager of gladiator en delen van de wereld te zien kregen die ze nooit zouden zien. Dat is wat er gebeurt als mensen naar Gladiator II kijken. Ze doen precies hetzelfde waarvoor het Colosseum is gebouwd.”

Gladiator II verschijnt op 22 november in de Amerikaanse bioscopen.