Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd door Stateline.

PORTLAND, Oregon – De pitch intrigeerde bijna iedereen die in Oregon een petitieverzamelaar tegenkwam die handtekeningen zocht: Wilt u een jaarlijkse korting van $ 750 van de staat, voor elk lid van uw huishouden? Betaald “door gigantische bedrijven hun eerlijke deel te laten betalen”?

Kiezers tekenden massaal voor het concept, waardoor het initiatief dat algemeen bekend staat als de Oregon Rebate naar de stemming in november werd gekatapulteerd. Als het wordt aangenomen, zou Oregon de eerste staat zijn die de minimumbelasting op grote bedrijven verhoogt en het geld naar alle inwoners stuurt, waardoor ze een minimuminkomen worden gegarandeerd.

“Ik overdrijf hier niet, maar we kregen een uiterst positieve reactie”, zegt Antonio Gisbert, woordvoerder van de Yes on Measure 118-campagne achter de Oregon Rebate. “De geheime saus is dat het een vrij duidelijk concept is.”

Maar de maatregel van Oregon heeft tot aanzienlijke tegenstand van beide partijen en het bedrijfsleven geleid. En zelfs voorstanders van basis- of gegarandeerde inkomensprogramma’s maken zich zorgen dat de brede maatregel van Oregon, als deze wordt aangenomen, budgettaire valkuilen aan het licht zal brengen die het succes ervan teniet zullen doen en andere staten ervan zullen weerhouden hun eigen programma’s te starten.

De belangstelling voor programma’s voor een basis- of universeel inkomen is de afgelopen jaren toegenomen, omdat beleidsmakers en activisten manieren hebben gezocht om de armoede te bestrijden door mensen regelmatig contante betalingen te geven. Programma’s voor gegarandeerde inkomens richten zich over het algemeen op specifieke bevolkingsgroepen in nood, en programma’s voor universele inkomens geven iedereen hetzelfde bedrag aan basisgeld, ongeacht inkomen of andere sociaal-economische status. Staten als Minnesota en Washington hebben over de gehele staat proefprogramma’s ter bestrijding van de armoede overwogen om de effecten van het contant betalen van mensen te bestuderen; er zijn landelijk meer dan 150 van dergelijke programma’s of pilots gelanceerd.

Veel van de proefprogramma’s richten zich op specifieke bevolkingsgroepen, waaronder alleenstaande moeders, dakloze jongeren en degenen die in het verleden met achterstanden te maken hebben gehad. Voorstanders zeggen dat het geven van vrijblijvend geld aan de bewoners het leven van mensen heeft verbeterd doordat ze overheids- en filantropische hulp naar eigen goeddunken kunnen besteden, vaak aan huisvesting, medische noodgevallen of andere levensbehoeften.

Verschillende steden, waaronder New York en San Francisco, hebben proefprojecten met gegarandeerde inkomensprogramma’s voor de kunst uitgevoerd. In Seattle maakt het deel uit van een poging om de groeiende betaalbaarheidsproblemen aan te pakken die een effect blijven hebben op de levendigheid van de kunstscene van de stad.

Ondernemers uit Silicon Valley zijn vooral grote voorstanders van programma’s voor universele inkomens. Sam Altman, de CEO van OpenAI, het moederbedrijf van ChatGPT, heeft een onderzoek naar dergelijke inspanningen gesponsord, deels om de zorgen over het effect van kunstmatige intelligentie op de werkgelegenheid weg te nemen. Het onderzoek leverde grotendeels positieve resultaten op, met enkele kanttekeningen. De programma’s hadden bijvoorbeeld geen meetbare effecten op de lichamelijke gezondheid.

Maar degenen die tegen universele inkomensprogramma’s zijn, beweren dat het om aalmoezen gaat die mensen ervan weerhouden te werken, of dat het kostbare inspanningen zijn die louter pleisters toepassen op complexe sociale kwesties en niet genoeg doen om hun systemische wortels aan te pakken.

In een onderzoek uit 2022 onderzochten onderzoekers bijvoorbeeld de financiële, psychologische en fysieke gezondheidseffecten van het geven van eenmalige geldsubsidies tot wel $2.000 aan mensen. Ze concludeerden dat het geld de levens van de ontvangers niet significant verbeterde – sterker nog: het “maakte de (onvervulde) behoeften van de deelnemers opvallender, wat leed veroorzaakte.”

Maar dat was een eenmalige subsidie. Basis- en gegarandeerde inkomensprogramma’s kregen een impuls door een experiment uit 2019 waarin onderzoekers een verbeterde financiële stabiliteit en gezondheid constateerden onder 125 mensen die in wijken met lage inkomens in Stockton, Californië woonden en gedurende twee jaar $ 500 per maand ontvingen. Het idee kreeg ook een grote impuls van ondernemer Andrew Yang, die zich in 2020 kandidaat stelde voor het presidentschap met het ‘Vrijheidsdividend’, een voorstel voor een universeel basisinkomen dat alle Amerikaanse volwassenen $ 1.000 per maand zou hebben betaald.

De Oregon-maatregel

Als de Oregon Rebate wordt aangenomen, zou de staat de minimumbelasting op bedrijven met een omzet in de staat van meer dan 25 miljoen dollar met 3% verhogen om iedereen de korting te betalen, ongeacht het inkomen. Van de opbrengst zouden de meeste inwoners van Oregon een jaarlijkse belastingvermindering ontvangen, maar sommige mensen met lagere inkomens zouden kunnen kiezen voor een directe contante betaling.

De staat schat dat 84% van de mensen zou kiezen voor een korting via een terugbetaalbaar belastingkrediet op de inkomstenbelastingaangiften, waardoor hun belastingaanslag zou dalen. De kortingen werden geschat op 750 dollar toen voorstanders voor het eerst handtekeningen gingen zoeken om de kwestie aan de kiezers voor te leggen; een nieuwe staatsanalyse schat dat de korting in 2026 waarschijnlijk maar liefst 1.160 dollar zal bedragen en in 2027 1.605 dollar.

Ondanks de aantrekkingskracht van contant geld stuitte de stemmaatregel op wijdverbreide tegenstand, onder meer van de Democratische gouverneur, de wetgevende leiding van beide partijen, de meeste grote vakbonden van de staat en bijna alle grote bedrijfsorganisaties. Regering Tina Kotek vertelde aan een nieuwsbron, Willamette Week, dat het voorstel “een enorm gat in de staatsbegroting zou slaan.”

Het stuit ook op tegenstand van organisaties die in het algemeen programma’s voor gegarandeerde inkomens steunen en zich verzetten tegen regressief belastingbeleid dat ten onrechte op mensen met lagere inkomens drukt. Eén zo’n groep, Tax Fairness Oregon, noemde het ‘een hete puinhoop’. De maatregel doet een beroep op veel van de principes die zij ondersteunen, zei de voorzitter van de organisatie, Jody Wiser, waaronder het verhogen van de belastingen op grote bedrijven die gebruik maken van mazen in de wet of tax shelters om te voorkomen dat ze vennootschapsbelasting betalen, en ervoor zorgen dat mensen genoeg geld hebben om waardig te leven.

Dat is echter waar de gemeenschappelijke basis eindigt.

“Als ze zich hadden gericht op het helpen van mensen in nood en iets hadden bedacht dat eerlijk was voor alle bedrijven, zou dat één ding zijn,” zei Wiser, wijzend op hoe sommige grote, particuliere bedrijven hun inkomens verdoezelen met geavanceerde boekhouding. “Maar dat is niet wat ze deden.”

Een coalitie van bedrijfsgroepen die zich tegen de maatregel verzetten, zegt te vrezen dat de korting de consumentenkosten veel meer zal opdrijven dan de omzetbelasting; Oregon heeft momenteel geen detailhandelsbelasting. Omdat het een belasting op bruto-inkomsten is, zouden bedrijven betalen, ongeacht of ze grote of kleine winsten maakten of geld verloren, betoogt de organisatie, Defeat the Costly Tax on Sales. Vooral supermarkten, die lage marges maar een hoge omzet hebben, zouden zwaar getroffen worden, zegt de groep. De coalitie heeft ruim 9 miljoen dollar opgehaald om zich tegen de korting te verzetten.

Het zou “de bedrijven in Oregon minder concurrerend maken en de kosten voor consumenten in Oregon nog hoger maken”, zegt Angela Wilhelms, president en CEO van de belangenorganisatie Oregon Business & Industry, in een verklaring.

Terugslag en ondersteuning

Er is al verzet tegen geldhulpprogramma’s. Verschillende rode staten hebben dit jaar wetgeving aangenomen die steden of provincies verbiedt om basisinkomensprogramma’s op te zetten die directe contante betalingen bieden aan mensen met een laag inkomen, met het argument dat het aalmoezen zijn die werk ontmoedigen. In Texas heeft de Republikeinse procureur-generaal een rechtszaak aangespannen om Harris County ervan te weerhouden een proefprogramma uit te voeren om 500 dollar per maand te betalen aan 1.900 mensen met een laag inkomen in Houston. De Democratische gouverneurs van Arizona en Wisconsin hebben dit jaar hun veto uitgesproken tegen door de Republikeinen gesteunde wetgeving die basisinkomensprogramma’s zou hebben verboden.

Velen in Oregon vrezen dat de voorgestelde korting belastinginkomsten uit het algemene fonds van de staat zou kunnen wegsluizen, waardoor andere prioriteiten zouden worden gesaboteerd, waaronder innovatieve inspanningen om gegarandeerde inkomensprogramma’s te creëren waarvan zij zeggen dat ze de armoede effectiever zouden aanpakken door geld te sturen naar de mensen die de meeste hulp nodig hebben.

Oregon heeft, samen met lokale overheden en liefdadigheidsinstellingen, verschillende lopende pilots met gegarandeerd inkomen, zegt Daniel Hauser, adjunct-directeur van het Oregon Center for Public Policy, een belangenorganisatie die werkt aan inclusief economisch beleid van de staat, zoals het uitbreiden van de kinderbelastingkredieten. Een ander staatsprogramma in Oregon geeft directe contante betalingen aan dakloze jongeren.

Ze zouden graag meer van dergelijke inspanningen zien, met de nadruk op mensen die bepaalde economische ontberingen doormaken, zei Hauser, “geen programma dat voor elke Oregoniaan beschikbaar is om inwoner te zijn.”

“We denken zeker dat er veel ruimte is om de belastingen op bedrijven en mensen met hoge inkomens hier in Oregon en over de hele wereld te verhogen, maar er is slechts zoveel dat een staat kan doen,” zei Hauser. “We willen ervoor zorgen dat we al die dollars die we kunnen in de zakken steken van de gezinnen die het moeilijk hebben.”

De groep is ook bezorgd dat de korting onbedoelde gevolgen zou kunnen hebben, waaronder het beïnvloeden van de inkomsten die worden gebruikt om andere voordelen voor mensen met een laag inkomen te berekenen, zoals voedselbonnen of hulp bij huisvesting. Kiezers zijn zich “redelijk bewust van het feit dat iemand ergens voor moet betalen”, zei Hauser. “Gezien de omvang van deze maatregel denk ik dat mensen wat dieper willen graven en beter willen begrijpen: waar komt deze $ 1.600 vandaan?”

De Oregon Rebate krijgt nu de steun van enkele voorstanders van een universeel basisinkomen in Silicon Valley, waaronder een donatie van $100.000 van Dylan Hirsch-Shell, een voormalige Tesla-ingenieur die zich kandidaat stelt voor burgemeester van San Francisco.

Het kortingsidee begon in 2018, toen Gisbert in een koffieshop in Eugene, Oregon, met een vriend sprak over hoe ze wilden dat bedrijven meer belasting zouden betalen. Ze vonden aantrekkingskracht in het concept van microleningen, en later in de ideeën van Yangs presidentiële campagne. Ze vonden dat er een manier moest zijn waarop inwoners van Oregon een vergelijkbaar voordeel konden ontvangen als het Alaska Permanent Fund Dividend. Sinds 1976 betaalt dat fonds een deel van de olie- en gasbelasting en de lease-opbrengsten van de staat rechtstreeks aan de inwoners, ongeacht hun inkomen.

Hun idee sloeg aan onder hun vrienden en trok een diverse groep mensen met verschillende sociaal-economische achtergronden, zei Gisbert. Het begon echter zo klein dat ze in hun begindagen niet in staat waren de aandacht van de wetgevers te trekken. In plaats daarvan gebruikten ze de initiatiefbenadering van de staat om de korting op het stembiljet te krijgen; het was de vorm van directe democratie waartoe ze toegang hadden, zei hij. Het is relatief eenvoudig om burgerinitiatieven ter stemming te brengen in Oregon, een van de 26 staten die initiatieven of referenda toestaan ​​om de statuten of de grondwet te wijzigen.

“Het is denkbaar dat we in een wereld zouden kunnen leven waarin buitenstaanders iets meer toegang hebben tot die machtsdynamiek, maar in werkelijkheid is dat niet het geval,” zei hij. “En dat is best oké; als we miljonairs waren geweest, hadden we gewoon onze staatspersoon gebeld en gezegd: ‘laten we een bijeenkomst houden.’ En we zouden serieus genomen worden. Maar eigenlijk waren we gewoon willekeurige mensen.”

Gisbert zegt dat het geld dat is ingezameld door de door het bedrijfsleven aangestuurde coalitie die zich heeft gevormd in oppositie tegen hun voorstel boekdelen spreekt over wie in de staat niet wil dat het universele inkomen slaagt. Maar hun argumenten voor de maatregel spreken ook voor zich, zei hij, en de kiezers zullen de kans krijgen om gehoord te worden.

“Moeten grote bedrijven hun eerlijke deel aan belastingen gaan betalen? Ja. Geweldig”, aldus Gisbert. ‘En als ze dat doen, kun je dan ongeveer 1.600 dollar gebruiken voor jezelf en elk lid van je huishouden? Ja. Fantastisch. Stem ja.”