De slijt- en slipsporen helpen het verhaal te vertellen. Van botsingen, van omvallende rolstoelen, van abrupte stops, draaipunten en bochten. De banieren op de muren rond de omtrek van het veld dienen als aanvulling op die verhalen — van een wereldkampioenschap in Amsterdam, van een Parapan-Am Games in Toronto, van de Paralympics in Londen in 2012, van de drie nationale titels voor vrouwen en 14 voor mannen.

Van buitenaf lijkt het Roseman Building op de campus van de University of Wisconsin-Whitewater op een andere ononderscheidbare administratieve hal die op het terrein van een Amerikaanse universiteit zou kunnen staan. Maar “Roseman”, zoals de bewoners het noemen, is de thuisbasis van enkele van de beste rolstoelbasketbalspelers in de Verenigde Staten.

“Het is van ons”, zegt Matt Scott, die halverwege de jaren 2000 drie kampioenschappen won bij UW-Whitewater en ook twee keer goud won op de Paralympics. “Dat was het missiecontrolecentrum.” Het is een van de meest ingetogen locaties die door topsporters worden gebruikt.

Tot een paar jaar geleden was de vloer van de gymzaal in Roseman van rubber, niet van hout. Dat was een deel van de charme, omdat de atleten op en neer moesten racen op het oefenveld op een oppervlak dat moeilijker te manoeuvreren is. Wat het mist aan glitter, maakt het goed met lef, waarbij de spelers van Whitewater trots zijn dat ze door de barre winterse omstandigheden van Wisconsin heen zijn gekomen om om 6:00 en 6:30 uur ‘s ochtends aan te komen voor de trainingen.

(Chris Lindeke/UW-Whitewater)

UW-Whitewater, gelegen tussen de hoofdstad van Wisconsin (Madison) en de grootste stad qua inwonersaantal (Milwaukee), is een leider geworden in rolstoelbasketbal. Terwijl de Paralympische Spelen in Parijs van start gaan, heeft de kern van het Amerikaanse rolstoelbasketbalprogramma zijn wortels in de school en het Roseman Building.

Van de 12 leden van het rolstoelbasketbalteam van Team USA voor mannen zijn er zes alumni van UW-Whitewater, de meeste van alle universiteiten. Het vrouwenteam heeft twee speelsters en één reserve, die op universitair niveau hebben gespeeld bij UW-Whitewater. Het nationale vrouwenteam wordt gecoacht door Christina Schwab, die zes jaar lang het vrouwenprogramma bij Whitewater leidde en nog steeds werkt op het kantoor voor eerstejaarservaringen van de school. Ze wordt bijgestaan ​​door een andere voormalige Whitewater-speelster. Twee alumni spelen voor Duitsland en een ander staat op de Nederlandse selectie.

“Je kunt niet anders dan geïnspireerd raken,” zegt Jake Williams, die aan zijn derde Paralympics meedoet en een oud-leerling van Whitewater is en hoofdcoach van het mannenteam. “Er is nog nooit een plek geweest met zoveel geschiedenis in één gebied.”

Williams verscheen op de Paralympische Spelen van 2016 en 2020 (Craig Schreiner/UW-Whitewater)

Dat een universiteit met een Division III-atletiekteam en een studentenpopulatie van ongeveer 11.000 (waarvan meer dan 1.300 met een beperking) koploper is geworden in het rolstoelbasketbal, is het resultaat van toeval.

Begin jaren 70 boden slechts een paar programma’s diensten aan studenten met een beperking in heel Amerika. Minder dan een half dozijn had rolstoelbasketbalteams.

John Truesdale werkte voor Wisconsin’s afdeling beroepsrevalidatie toen UW-Whitewater subsidiegeld ontving om studenten met een beperking te ondersteunen. Kort daarna werd hij naar de universiteit gehaald om de behoeften op het gebied van toegankelijkheid van de campus aan te pakken, en uiteindelijk startte hij het kantoor voor gehandicaptenstudentendiensten van de school — dat toen ongeveer 10 studenten bediende — en het aangepaste recreatieprogramma.

Truesdale speelde in zijn jeugd recreatief stand-upbasketbal, maar had geen eerdere coachingervaring. Toch nam hij de taken op zich. Een van zijn assistenten was een student die gehandicapte studenten rondreed op de campus. Een groep niet-gehandicapte studenten trainde met hen omdat ze de competitie leuk vonden. “Ik wist er echt niks van,” zei Truesdale. “Het was niet iets dat ik deed, maar het waren studenten en personeel die het kochten omdat ze de noodzaak zagen.”

Truesdale, rechts, met Han Ngo, een collega-staflid bij UW-Whitewater (Craig Schreiner)

Het bestaan ​​van het programma was een startpunt.

Kort na de lancering van het programma herschreef de universiteit haar missieverklaring en beloofde ze diensten te ontwikkelen en te leveren voor studenten met een beperking. De bedoelingen waren duidelijk. Er volgde buy-in. “De interesse verspreidde zich over de hele campus”, zegt Truesdale. “Het was enigszins uniek.” Tegenwoordig maakt meer dan 12 procent van de Whitewater-studenten gebruik van de diensten die het centrum voor studenten met een beperking op de campus aanbiedt.

Rolstoelbasketbal en staand basketbal hebben veel met elkaar gemeen.

Ruimtelijk gezien zijn de afmetingen van het veld hetzelfde, de vrije worp- en 3-puntslijnen liggen op dezelfde afstand van de ring. Baskets staan ​​10 voet hoog. Het hectische tempo waarmee atleten op en neer bewegen op het veld voelt vergelijkbaar met de Amerikaanse Olympische teams die net goud wonnen in Parijs. Toch is het bij rolstoelbasketbal vooral belangrijk dat opstellingen van 5 personen als een eenheid spelen. Hoe dergelijke groeperingen worden samengesteld, is een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van een coach en zijn staf.

Op elk moment, zowel in college als in Paralympische competitie, mag een opstelling van vijf personen niet meer dan 14 classificatiepunten hebben. Ga je daar overheen, dan krijg je een technische fout.

Atleten strijden met een reeks beperkingen en worden geclassificeerd op basis van hun beperkingen. Een speler met klasse 1.0 is het meest beperkt en heeft geen controle over zijn romp, terwijl een speler met klasse 4.5 geen beperkingen heeft in zijn romprotatie. Ze zitten daardoor meestal hoger in hun stoel. “We zijn absoluut een beetje zoals wiskundigen”, zegt Schwab. Het Amerikaanse vrouwenteam heeft spreadsheets om combinaties in evenwicht te brengen.

Schwab groeide op 20 mijl ten noorden van Madison op en wist niets van aangepaste sporten tot ze ongeveer 11 was. In 1993 hield Whitewater haar eerste junior rolstoel sportkamp. Twee jaar later ging ze naar een junior kamp op school speciaal voor rolstoelbasketbal. Ze herinnert zich dat ze daar het enige meisje was.

Op 15-jarige leeftijd was Schwab reserve voor de Paralympische Spelen in Atlanta in 1996. Later speelde ze in de Paralympische basketbalteams van Sydney, Athene, Beijing en Rio de Janeiro. (In Londen 2012 zat ze in het Amerikaanse Paralympische atletiekteam.)

Toen ze later overstapte naar coaching, zag ze een significante verandering in het sportlandschap. “Er was niet echt iemand die op mij leek toen ze speelde,” zegt ze. Pas eind jaren 2000 had het rolstoelbasketbal voor vrouwen een eigen universitaire divisie. Het heeft nog steeds maar zes teams. Toch “zien we veel meer meisjes de sport beoefenen dan ik deed toen ik jonger was,” zegt ze.

Schwab met haar Olympische gouden medaille in rolstoelbasketbal van Rio 2016 (Craig Schreiner/UW-Whitewater)

Schwab ziet meer universiteiten investeren in de ervaring van hun gehandicapte studenten. Hoewel ze coach was bij Whitewater, deed ze haar bacheloropleiding aan de University of Illinois, een andere leider in adaptieve atleten. Op beide scholen, zegt ze, worden de adaptieve sportprogramma’s in hoog aanzien gehouden. “Je zult bekend staan ​​als een atleet op onze campus,” zegt Schwab. “De cultuur van rolstoelbasketbal op onze universiteit is er een beetje ingebakken.”

Die cultuur interesseerde Scott, de tweevoudig Paralympische goudenmedaillewinnaar.

Hij was een gewilde rekruut in het midden van de jaren 2000. De University of Texas in Arlington bood hem een ​​volledige beurs aan om daar te spelen. Maar hij zegt: “Wat mij aansprak in Whitewater, was niet alleen waar de blue chippers naartoe gingen, het was waar mensen heen gingen om te leren hoe ze basketbal op de juiste manier moesten spelen en er echt hard aan moesten werken.”

Bij zijn eerste bezoek zag hij een poster in Roseman hangen van David Kiley, een Paralympische US Hall of Famer. Kiley was niet aanwezig bij Whitewater, maar Scott waardeerde het dat de school alle gehandicapte atleten vierde, niet alleen degenen met de nauwste banden met de plek.

Hij zag de kameraadschap van de teamleden en hun toewijding aan elkaar. Er was een regel: als één speler te laat was voor de training, was de hele groep ‘te laat’ en werd iedereen gestraft. Scott raakte ook gecharmeerd van de extra scherpte die het spelen op een kleinere school met zich meebracht. “We moesten onszelf altijd bewijzen, ook al waren we niet langer de underdogs”, zegt hij.

Scott won als student drie titels, kampioenschappen die slechts een onderdeel zijn van zijn illustere spelerscarrière.

Matt Scott (UW-Whitewater Archieven en Area Research Center)

Talen Jourdan vertegenwoordigt deze generatie. Jourdan komt uit het nabijgelegen Deerfield. Hij wist niet veel over de geschiedenis van het programma toen hij zich inschreef. Maar nu wel. En naast de verhalen van degenen vóór hem, waardeert hij het dat het mannenteam een ​​eigen kleedkamer, ruimte voor stoelen en een fitnessruimte heeft.

Jourdan’s handen zitten vol met eeltplekken en zijn onderarmen hebben talloze littekens omdat hij ze gebruikt om te remmen. De littekens zijn het waard geweest. Dit voorjaar hoorde hij dat hij zijn eerste Paralympische team had gehaald.

Jourdan is een van de zes Whitewater-alumni in het Amerikaanse mannenteam in Parijs (Craig Schreiner/UW-Whitewater)

Terwijl de Amerikaanse vrouwen hun eerste goud sinds 2016 willen winnen, streven de mannen naar een derde opeenvolgende titel en het voltooien van de eerste Paralympische three-peat in rolstoelbasketbal voor mannen. “Het zou veel voor iedereen betekenen”, zegt Jourdan, die in mei afstudeerde aan Whitewater.

Hij denkt aan zijn vrienden uit Wisconsin. “Ik vind het geweldig om bij Whitewater te spelen, omdat iedereen weet over rolstoelbasketbal en het succes dat het programma heeft gehad.”

In een aspect van haar rol op de campus geeft Schwab een nieuw studentenoriëntatieseminar, waarbij studenten elke herfst de mogelijkheid hebben om een ​​les van 50 minuten bij te wonen om te leren over gehandicaptenvoorzieningen, rolstoelbasketbal en de geschiedenis van het programma. Er is een demonstratie bij betrokken, waarbij de studenten allemaal in stoelen vastgespen zitten en onderling spelen, waardoor ze het spel leren en hun bewustzijn vergroten. “Ze zijn er enthousiast over. Ze willen meer zien,” zegt Schwab.

Dat zijn enkele van de fans die de Amerikanen in Parijs zullen zien strijden. Ze zullen hun klasgenoten en de alumni van de school aanmoedigen. Ze zullen meer te weten komen over de erfenissen — waarvan er veel vorm begonnen te krijgen in Roseman — van degenen die de vloer op raceten.

“Het is de kern van het Amerikaanse programma”, zegt Scott. “De kern van dat programma is al heel lang gebaseerd op Whitewater.”

Wanneer komen de Amerikaanse rolstoelbasketbalteams in actie?

Wedstrijden voor mannen

• 29 aug: vs Spanje (10.00 uur ET)
• 31 aug: vs Nederland (10.00 uur ET)
• 1 sep: vs Australië (04.30 uur ET)
• 3 sep: kwartfinales; 5 sep: halve finales; 7 sep: wedstrijd om de bronzen medaille en wedstrijd om de gouden medaille

Wedstrijden vrouwen

• 30 aug: vs Duitsland (10.00 uur ET)
• 31 aug: vs Nederland (12.15 uur ET)
• 2 sep: vs Japan (07.45 uur ET)
• 4 sep: kwartfinales; 6 sep: halve finales; 8 sep: wedstrijd om de bronzen medaille en wedstrijd om de gouden medaille

(Bovenste foto’s: Craig Schreiner/UW-Whitewater)